Na de oorlog
| Goed of fout | Geen man geen geld |
De maanden die volgden, nadat de oorlog koud voorbij was, moest de alleenstaande Gertrud het hoofd boven water zien te houden met haar drie kinderen in een straat waar iedereen haar met de nek aankeek. Het was een tijd waarin mensen die fout waren geweest tijdens de bezetting, het zwaar te verduren kregen.
Mijn oma had voor de S.D.gewerkt als steno typiste, mijn opa tekende o.a. portretten van Duitse millitairen. Ook had hij voor een sportfeest in het Olympisch stadion billboards geschilderd. Voor die gelegenheid werd hij zelfs met een wagen afgehaald door de Duitsers,ookal lag de Achillesstraat op 10 minuten loopafstand.
Het ging de buurtgenoten niet onopgemerkt voorbij dat mijn opa op straat werd gezien, samen met de Joodse onderduikster, Liselotte Stiebl. Mijn opa had zo zijn liefjes her en der en misschien was dat wel voor menigeen bekend. De mensen uit de straat hebben mijn oma er van beschuldigd dat zij uit jalousie haar man zou hebben aangegeven. Misschien ook wel wetende dat als iemand opgepakt zou worden voor Judenbegunstigung dat de vrouw niet ook zou worden afgevoerd wanneer ze kinderen te verzorgen had.
Het is moeilijk na te gaan wat nu precies de motieven zijn geweest, hoe het hoofd boven water te houden tijdens de bezetting. Misschien waren ze alleen maar uit op eigen voordeel om het gezin te kunnen voorzien in onderhoud. Misschien konden ze de voedselbonnen van het verzet goed gebruiken door de Jodin onderdak te bieden, ookal nam dat veel risico's met zich mee. Ze dachten eenvoudig de dans te kunnen ontspringen door de Jodenster van haar kleding te verwijderen. Hij zal ook waarschiujnlijk haar persoonsbewijs hebben vervalst. Daarom liepen ze gewoon samen over straat.
En dat gaf omstanders uit de straat te denken dat mijn opa vreemd ging.
Misschien was het allemaal heel doordacht en gebruikte mijn opa zijn werk voor de Duitsers als perfecte dekmantel.
- Geen man, geen geld -
Vooraleerst zette mijn oma een oproep in de krant om te kijken of mensen haar man hadden gekend en misschien wisten waar hij was.
De heer Mastenbroek, sigarenhandelaar uit de Kalverstraat had daarop gereageerd met de boodschap dat hij haar man nog had gezien in kamp Bergen-Belsen op een datum, na zijn officieel overlijden volgens de berichtgeving van het Roden Kruis. Laszlo zou er nog vitaal en veerkrachtig uit hebben gezien, volgens Mastenbroek.
Om bij de sociale dienst in aanmerking te komen voor een uitkering moest er eerst het een en ander worden uitgezocht. Haar nationaliteit was officieel Hongaarse en was daarom Statenloos geworden vanwege de Ontduitsing in oa Hongarije. Vele Duitsers zijn weggejaagd of vermoord. Een vegeten holocaust met miljoenen slachtoffers.
Voor eventuele herstelbetaling/Wiedergutmachung moest mijn oma aan kunnen tonen dat haar echtgenoot Joods was en dat ze daarom oorlogsslachtoffer zou zijn. Het mocht niet baten, zelfs als de advocaat S van Wien de belangen van het gezin probeert te behartigen. Op geen enkel moment vanaf de arrestatie,het traject langs de kampen die uiteindelijk eindigde in Bergen-Belsen is niet aantoobaar geworden dat mijn opa Joods zou zijn geweest.